Cerrahide Ergonomi Neden Önemlidir?
Cerrahlık, yüksek dikkat, beceri ve dayanıklılık gerektiren zor bir meslektir. Uzun süreler boyunca zorlayıcı pozisyonlarda kalmak, tekrarlayan hareketler yapmak ve kasları yoğun bir şekilde kullanmak cerrahların fiziksel olarak yıpranmasına, yorgunluk ve hatta iş kaynaklı kas-iskelet rahatsızlıklarına yol açabilir. İşte bu noktada ergonomi, yani işin insan bedenine ve yeteneklerine uygun şekilde düzenlenmesi, cerrahi uygulamalarda kritik bir öneme sahiptir.
Geçmişte, cerrahların beceri seviyesi ve çalışma koşulları daha çok gözlem ve kişisel bildirimlere dayanıyordu. Ancak günümüzde gelişen sensör teknolojileri sayesinde, cerrahların hareketleri, kas aktiviteleri ve fiziksel stresleri nesnel verilerle ölçülebiliyor.
Bu blog yazımızda, cerrahi uygulamalarda ergonominin nasıl ölçüldüğünü ve çoklu sensör platformlarıyla, özellikle TEA’nın CAPTIV gibi gelişmiş sistemlerle, bu verilerin nasıl entegre edilip değerlendirildiğini ele alacağız.
Cerrahi Becerilerin Nesnel Değerlendirilmesi: İvmeölçerlerin Rolü
Cerrahi eğitimde, öğrencilerin ve genç cerrahların beceri seviyesini değerlendirmek çok önemlidir. Ancak geleneksel yöntemler genellikle gözleme ve uzman görüşüne dayanır; bu da sübjektif ve bazen tutarsız olabilir. İşte burada ivmeölçer (accelerometer) teknolojisi devreye giriyor.
İvmeölçerler, cerrahın el ve kol hareketlerini üç boyutlu olarak ölçen küçük sensörlerdir. Bu cihazlar, operasyon sırasında yapılan hareketlerin hızını, ivmesini ve ritmini kaydeder. Elde edilen bu veriler, bir cerrahın hareketlerinin ne kadar kontrollü ve etkili olduğunu nesnel olarak ortaya koyar.
Araştırmalar, deneyimli cerrahların hareketlerinin daha tutarlı, dengeli ve hızlı olduğunu; gereksiz titreme ve ani değişikliklerin ise daha az görüldüğünü gösteriyor. Buna karşılık, yeni başlayan cerrahların hareketlerinde daha fazla dalgalanma, yavaşlık ve kontrolsüzlük gözlemlenir. Bu bilgiler ışığında, ivmeölçerler hem cerrahi becerilerin objektif ölçümünü sağlar, hem de eğitimcilerin hangi alanlarda öğrencilerin gelişmesi gerektiğini daha net görmesini mümkün kılar. Böylece, cerrahi eğitimler daha etkili planlanabilir ve cerrah adaylarının performansı güvenilir şekilde takip edilebilir.
Fizyolojik Ölçümlerle Ergonomik Risklerin Değerlendirilmesi
Ameliyathane gibi yüksek dikkat ve fiziksel güç gerektiren işlerde, cerrahların kas ve sinir sistemi üzerindeki yükün doğru değerlendirilmesi hayati önemdedir. Artık EMG (elektromiyografi), EKG ve GSR gibi fizyolojik ölçümlerle daha kesin ve nesnel bilgiler elde etmek mümkün.
Bu ölçümler, cerrahın kaslarının ne kadar yorulduğunu, kalp ritminin nasıl değiştiğini ve stres seviyesini doğrudan gösterir. Böylece, ergonomik riskler sadece tahmin edilmekle kalmaz, aynı zamanda ölçülerek önceliklendirilir. Bu veriler ışığında ameliyathane tasarımları iyileştirilebilir, cerrahların çalışma süreleri ve molaları daha etkin planlanabilir.
| TEA CAPTIV T-Sens EMG | TEA CAPTIV T-Sens ECG | TEA CAPTIV T-Sens GSR | TEA CAPTIV T-Sens GSR + TEMP |
sEMG ile Cerrahlarda Kas Aktivitesinin İzlenmesi ve Yorgunluğun Önlenmesi
Yüzeyel elektromiyografi (sEMG), kasların elektriksel aktivitesini ölçerek hangi kas gruplarının ne kadar çalıştığını ortaya koyar. Özellikle cerrahların uzun süreli operasyonlarda yaşadığı kas yorgunluğu ve zorlanmanın tespitinde önemli bir araçtır.
Araştırmalar, ameliyat sırasında bazı kas gruplarının aşırı yorulduğunu ve bunun zamanla kas-iskelet rahatsızlıklarına yol açabileceğini göstermektedir. Bu bilgilerle cerrahlara yönelik ergonomik eğitimler hazırlanabilir, ameliyathane ekipmanlarının tasarımı geliştirilebilir.
sEMG verileri aynı zamanda cerrahi tekniklerin optimize edilmesinde de kullanılır; böylece hem cerrahın performansı artar hem de mesleki sağlık riskleri azalır.
Çoklu Sensör Sistemlerinin Gücü: TEA CAPTIV ile Bütünsel Ergonomik Analiz
Tek bir sensörden elde edilen veriler, ergonomik analizde sınırlı bir bakış açısı sunabilir. Ancak hareket, kas aktivitesi, kalp ritmi, stres seviyesi ve video kaydı gibi farklı kaynaklardan gelen verilerin senkronize şekilde bir araya getirilmesi, analizleri çok daha güçlü bir hale getirir.
TEA, bu çoklu verileri tek bir sistemde toplayarak, detaylı ve görsel olarak anlaşılır analizler yapılmasına olanak tanır. Örneğin bir cerrahın el hareketleri ile kas aktivitesi eşleştirildiğinde, hangi hareketlerin daha fazla kas yüküne neden olduğu net biçimde görülebilir. Video ile desteklenen bu analizler, verilerin operasyon sürecindeki karşılıklarını da ortaya koyar.
Bu bütünsel yaklaşım, hem akademik araştırmalarda hem de hastane içi değerlendirmelerde karar verme süreçlerini destekler. Örneğin eğitim içeriklerinin geliştirilmesi, ameliyathane tasarımı veya ekipman düzenlemesi gibi birçok alanda fayda sağlayabilir.
Sensör Verileri Gerçek Hayatta Nasıl Fayda Sağlar?
TEA CAPTIV sistemleri ile elde edilen hareket, kas aktivitesi ve stres verileri sadece analiz amacına kısıtlı değildir. Bu veriler aynı zamanda cerrahların hem eğitim süreçlerini hem de günlük çalışma süreçlerini iyileştirmeye yardımcı olur:
- Hareket eğitiminde örnekleme:
Deneyimli cerrahların hareket formları, acemi cerrahlar için örnek olabilir. Bu sayede işe yeni başyan cerrahlara daha verimli ve güvenli teknikler kazandırılabilir. - Yorgunluk ve kas zorlanması tespiti:
sEMG verileri sayesinde hangi hareketlerin fazla efor gerektirdiği belirlenebilir, bu da iş akışının yeniden düzenlenmesine ve kas-iskelet sistemi hastalıklarının önlenmesine katkı sağlayabilir. - Stresli anların belirlenmesi:
Kalp ritmi ve stres göstergeleri ile hangi operasyon anlarının daha fazla baskı yarattığı belirlenebilir. Bu da eğitimde özel odaklanma alanları yaratır. - Donanım ve pozisyon iyileştirmeleri:
Video senkronizasyonu ile belirli alet tutuşları ya da duruşlar kas yüklenmesiyle eşleştirilebilir; bu da daha ergonomik ekipman ve hareket önerilerine zemin yaratır.
Sonuç: Daha Sağlıklı ve Verimli Bir Cerrahi Uygulama İçin Ergonomi
Cerrahlar uzun ve yoğun operasyon saatlerinde ciddi fiziksel ve zihinsel yük altındadır. Bu yük, zamanla kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarına ve performans düşüşüne yol açabilir. Bu nedenle cerrahide ergonomiye odaklanmak, yalnızca bireysel sağlığı değil, aynı zamanda hasta güvenliğini de doğrudan etkiler.
İvmeölçer, yüzey elektromyografisi (sEMG), kalp ritmi ve stres ölçümleri gibi verilerle desteklenen analizler, cerrahi pratiği daha sürdürülebilir hale getirir. TEA CAPTIV bu alanda, kullanıcı dostu arayüzü ve esnek yapısıyla öne çıkar.
Eğitim programlarının iyileştirilmesinden ekipman değerlendirmesine kadar birçok süreçte, bilimsel verilere dayalı ergonomi uygulamaları büyük fark yaratır. Sağlık kurumları, akademisyenler ve cerrahi eğitmenler için TEA CAPTIV pratik ve etkili bir çözümdür.
TEA ve ürünleri hakkında daha fazla bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Referanslar
- Bartnicka, J., 2015. Knowledge-based ergonomic assessment of working conditions in surgical ward–a case study. Safety Science, 71, pp.178-188.
- Dufaug, A., Barthod, C., Goujon, L. and Forestier, N., 2016, September. Ergonomic surgical practice analysed through sEMG monitoring of muscular activity. In 2016 IEEE 18th International Conference on e-Health Networking, Applications and Services (Healthcom) (pp. 1-6). IEEE.
- Arbelaez-Garces, G., Joseph, D., Camargo, M., Tran, N. and Morel, L., 2018. Contribution to the objective assessment of technical skills for surgery students: An accelerometer based approach. International Journal of Industrial Ergonomics, 64, pp.79-88
