Okuma Çalışmalarında Göz Takip Yönteminin Kullanımı
Yakın mesafe gerektiren aktiviteler, günlük yaşamımızın büyük bir kısmını oluşturur. Günlük yaşantımızda ise genellikle elektronik cihazları kullanarak okuma, video izleme ve iş ile ilgili görevleri yerine getirme gibi eylemler yapıyoruz. Bu cihazların uzun süreli kullanımı ise göz kuruluğu, tahriş, görsel yorgunluk, dikkat dağınıklığı ve performans düşüşü gibi belirtilerle tanımlanan bilgisayar görme sendromu (CVS) olarak bilinen bir duruma neden olabilir. CVS’nin ortaya çıkmasında, bilgisayar ekranına bakarken göz kırpma sıklığının azalması önemli bir rol oynar. Ancak tabletler, e-okuyucular ve cep telefonları gibi taşınabilir cihazların da göz kırpma sıklığını etkileyip etkilemeyeceği ve diğer göz rahatsızlıklarına yol açıp açmayacağı henüz tam olarak açıklığa kavuşmamıştır.
Okuma için kullanılan iki temel elektronik cihaz türü vardır: kitaplar gibi düşünülen/görülen e-okuyucular ve iPad gibi LCD ekranlı cihazlar. LCD ekranlarda okumanın, kağıt kitap veya e-okuyuculara kıyasla gözleri daha fazla yorabileceği düşünülmektedir. Bunun nedeni, LCD ekranların daha parlak ışık yayarak göz bebeklerini küçültmesi ve göz kırpma sıklığını azaltması olabilir.
İspanya’daki Zaragoza Üniversitesi’nden araştırmacılar, iPad ve e-okuyucu kullanımı sırasında görsel rahatsızlıkları değerlendirdi. Katılımcılar, göz hareketlerinin Tobii Pro Fusion göz izleyicilerle izlendiği 21 dakikalık okuma seanslarına katıldılar. Araştırmacılar, göz izleme ölçümleri ile göz bebeği çapı, fiksasyonlar, sakkadlar ve göz kırpma gibi göstergeleri incelediler. Ayrıca, katılımcıların göz sağlığını daha iyi anlamak amacıyla okuma öncesi ve sonrasında göz sapması ve retina kalınlığı ölçümleri de yapıldı.
Araştırma sonuçları, iki cihazda okuma sırasında fiksasyon ve sakkad modellerinde küçük farklılıklar olduğunu gösterdi. iPad’de okuma sırasında daha uzun fiksasyon süreleri gözlemlenirken, e-okuyucuda daha sık göz kırpma gerçekleşti. Bu durum, iki cihazın göz kuruluğu üzerindeki etkilerinde potansiyel farklar olabileceğini işaret etse de, bu farklar istatistiksel olarak anlamlı değildi. Ayrıca, iki cihaz arasında görsel kalite veya retina kalınlığı açısından belirgin bir farklılık bulunmadı.
Araştırmacılar, göz izleyici ve sapma ölçer kullanarak elektronik cihazların görsel performans ve göz sağlığı üzerindeki etkilerinin objektif olarak değerlendirilebileceği sonucuna varmıştır. Ancak, bu çalışma sadece 21 dakikalık bir okuma süresini değerlendirdiği için, elektronik cihazların uzun vadeli etkilerini inceleyen daha kapsamlı araştırmalara ihtiyaç vardır.
Referans: Orduna-Hospital E, Munarriz-Escribano M, Sanchez-Cano A. Visual Quality, Motility Behavior, and Retinal Changes Associated with Reading Tasks Performed on Electronic Devices. Life. 2023; 13(8):1777.
